"The researchers, noted, however, that the math gap wasn't consistent between countries. For example, it was nearly twice as large as the average in Turkey, while Icelandic girls outscored males by roughly 2 percent. The general pattern of these differences suggested to the authors that the performance differences correlated with the status of women." - mkz

Obur feed'de degil burada konusayim bunun hakkinda en iyisi. Burada bir iliskiler bulunmus ama bagimsiz degisken olarak kullanilan olceklerin icerigi, ne anlama geldikleri hakkinda uzun uzadiya dusunmeden hooop "gender gap index" diye bir sey uyduruvermisler. Gender equality ile ilgili calismalarda gelismis ve gelismekte olan ulkeleri beraber analiz ettiginde isler biraz karisiyor cunku iki gruptaki kadinlarin sartlari farkli. En basit ornegi "labor force"/is gucu. Gelismis ulkelerde kadinlarin formel isgucu icindeki oranina bakiyorsun oluyor. Ama gelismekte olan ulkelerde cok buyuk bir informal sector var ve kadinlar bayagi buyuk isgucu kaynagi bunlarda, arti bir de kadinlarin domine ettigi hidden labor var, ev isi, cocuk bakimi, yasli/hasta bakimi gibi. Gelismis ulkelerde bu tur isler servis sektorunun icinde yer aliyor. Ha gelisen ulkelerde kadinlar super durumda yanlis olculuyor demiyorum, gender gap kesin daha fazla ama daha detayli analizler yapilmasi lazim. - CilginSapkaci

Okudum şimdi makaleyi (PDF'sini de yüklediydim bakmak istersen, yukarıda). Ars Technica yanıltmış sanırım biraz, tek bi endeksle yapmamışlar çalışmayı, dört değişik kriter kullanmışlar kadın-erkek statü eşitliğini/farkını (gender gap) ölçmek için (makalede kısaca bahsetmişler, "supporting online material"da biraz daha ayrıntılı anlatıyor). Biri WEF'in "gender gap index"i, biri bir tür "sosyal değerler anketi"nin sonuçlarından çıkartılmış bir ölçü, biri bi ekonomik etkinlik ölçüsü (sanırım senin bahsettiğin türden bir endeks bu), biri de kadınların siyasi gücünü/temsil oranını ölçen kompozit bir endeks. Bu dört ölçü için ayrı ayrı bakmışlar, dördünün de pozitif (ya da negatif, ne tarafa "artı" diyosak artık) korelasyonu çıkmış matematikteki başarı farkıyla. Yani dört ölçü için de, eşitsizlik arttıkça kız-erkek matematik test sonuçları arasındaki fark da artmış (kabaca). - mkz

Bu ölçülerin her birinin kendince eksikleri vardır herhalde, sen daha iyi bilirsin. Aslında cinsiyet ayrımcılığı gibi çok boyutlu bi olayı tek bir sayıyla temsil etmek baştan sorunlu olmaya mahkum. Ayrımcılığı başka başka makul görünen kriterlerle ölçüp, tutarlı sonuçlar elde ediyor muyuz diye bakmak lazım herhalde, burada da onu yapmaya çalışmışlar, nispeten net görünen sonuçlar elde etmişler. Ama tabi dört değişik kritere bakmışlar diye dört kat emin olmak da doğru değil (kriterler birbirlerinden tamamen bağımsız olmayabilir, bi kere siyasi güç endeksi dediğimi WEF'ten almışlarmış, yine ekonomik etkinlik de WEF'in içinde bir şekilde var). Bir de tabi korelasyon/nedensellik itirazı yapmak mümkün (http://xkcd.com/552/), ona dair de bir şeyler demişler ama oraları çok didiklemedim. - mkz

Valla sayende bikaç kat daha ayrıntılı bakmış oldum olaya, “gender gap” ölçüleri için “raw data”yı da vermişler, ikişer ikişer grafiklerini çizip baktım bile :) Varsa daha diyeceklerin, ya da kaynak tavsiyelerin, de de faydalanalım. Ars Technica'nın dediği gibi muhtelif kriterleri kafalarına göre birleştirmiş olsalar yaptığın eleştiriyi ("uyduruvermişler") hak etmiş olurlardı bence de, ama görünen o ki (biri hariç) literatürde var olan kriterleri kullanmışlar, matematik sonuçlarıyla net görünen bir ilişki bulmuşlar. Daha irdelenmesi lazım elbet, ama bu haliyle bile önemli görünüyor. - mkz

(Bu arada matematik dışında bir de "okuma" testi sonuçları var, orada kızlar her yerde daha öndeymiş, ama kadın-erkek eşitliğinin daha iyi olduğu yerlerde daha açık ara önde çıkmışlar.) - mkz

Benim sorunum biraz bu calismadaki yuzeysellikle. Korelasyon bulmak hele de n<40 ile beni cok etkilemiyor, Turkiye ve Iskandinav ulkeleri gibi outlierlardan kolayca etkilenir sonuc. Ha korelasyon buldun, bir de aciklamasi var. Gender gap -> math gap diyor gibi gibi ama bunu acik acik iddia etmiyor. Cunku gender gap kavraminin icine o kadar cok sey doldurmus ki. 4 farkli farkli index ile math gap arasinda korelasyon bulmus ama bu 4 farkli seyin ortak bir noktasi var mi (cunku bana spurious correlation kokuyor)? gender inequal culture ona cevaplari anladigimca. yani kultur kadinlara esitsizse isgucunde de yeterince yer almiyorlar, parlamentoda da yeterince temsil edilmiyorlar, okula da gitmiyorlar, artiii math gap de oluyor. bu ilk bakista "duh!" dedirten bir aciklama ama sahsen ben "kultur"un aciklama olarak kullanilmasini biraz reductionist buluyorum. Mesela toplumdaki genel egitim seviyesi bence daha mantikli bir IV, toplumdaki ortalama dindarlik seviyesi de olabilir. Burada onemli bir seyler var ama bu makale cok erken havlu atmis, onu demek istiyorum. Ne yani kizlarin okula gonderilmedigi bir toplumda erkeklerden daha iyi matematik bilmelerini mi bekliyoruz? (Bir de ideali individual level bir analiz, yer yer onu yapmaya calisiyorlar ama fixed effects kullanmak zorundalar ulke icin ama onu gectim.) //Bu arada bu makaleyi okurken aklima amerika'daki siyahlarin matematik (veya genel olarak egitim) seviyelerinde diger gruplarin geride kalmasini aciklamaya calisan calismalar geliyor, acaba onlar ne yapiyor? Daha sensitive oldugu icin bu kadar yuzeysel yaklastiklarini sanmiyorum. - CilginSapkaci

Yatıyorum şimdi kısa yazıp döneyim: Spurious correlation itirazı için bir şeyler demişler/yapmışlar ama çok anlamadım/ikna olmadım. Matematik testlerini okula gidenlere yapmışlar diye anlamıştım, "kızlar okula gitmezse tabi matematik başarıları da düşük olur" tipi itirazlar o yüzden nispeten geçersiz geliyordu, ama tereddüt ettim şimdi, dönüp bakayım bir daha kime yaptıklarına. Siyahların matematik başarılarına "stereotype threat" (http://en.wikipedia.org/wiki...) tarafından bakan makale okuduydum bir-iki, aynı etkiyi kadınlarda da görmüşlerdi, ama başka bilmiyorum siyahlarla ilgili çalışma. Nedensellik işi çetrefilli, ben de duraklıyorum. Mesela "stereotype threat"e inanıyorsak, gender gap'in onun üzerinden etkisi olabilir belki. Kazdıkça başka ne etkiler çıkacak daha öyle, kim bilir. - mkz

"Outlier"ların etkilemesi itirazın da düşündürdü şimdi, baktım tekrar, muhtelif scatter plot'lar var ama asıl önemli şeyin grafiğini scatter plot şeklinde değil garip bar chart şeklinde koymuşlar, işkillendim. - mkz